#8 Faalangst.

Op mijn achtste begon ik met dansles en tot mijn achttiende danste ik bij de dansverenging in ons dorp. Elk jaar keken we uit naar het optreedweekend aan het eind van het schooljaar, waarin we twee dagen in een echte schouwburg op mochten treden! Toen ik 16 was en ik richting de oudere groepen ging, was er ook de mogelijkheid om te gaan dansen in de "hoogste" groep. In deze groep mocht je niet twee, maar vier dansen opvoeren tijdens het optreden. En dat wilde je natuurlijk. Maar je kwam niet zomaar in die groep, daar moest je auditie voor doen. Dat klonk spannend, maar ik meldde me aan. Tijdens de auditie had ik het gevoel dat het slecht ging. Ik raakte gefrustreerd, pikte niet alle danspasjes goed op en dat zag je aan mijn gezicht en in mijn bewegingen. In mijn hoofd stelde ik me er al op in dat ik niet door zou zijn en dat was misschien maar beter ook. Ik was niet goed genoeg. Toen tijdens het voorlezen van de uitslag mijn naam wel werd genoemd, kon ik het dan ook niet geloven. Je zou denken dat ik alsnog een gat in de lucht zou springen, ik was door! Maar mijn ongeloof was zo groot, dat ik terug ben gegaan naar de dansdocent om te vragen waarom ze mij had gekozen. Of ze wel zeker wist dat ze mij erbij wilde hebben. Arme schat. 

Deze gebeurtenis dook onlangs ineens in me op. Achteraf verwonder ik me er over dat ik terug ben gelopen naar die docent. En tegelijkertijd verbaast het me ook weer niet. Het is een typisch voorbeeld van hoe ik toen ik jonger was al last had van streberigheid en hoge verwachtingen van mezelf. En ik altijd maar denken dat ik geen last van faalangst had. Een begrip waar ik op de middelbare school wel eens iets over hoorde en waarbij ik dan dacht 'wat vervelend als je daar last van hebt', maar ook 'faalangst of niet, je moet het toch gewoon doen'. Makkelijker gezegd dan gedaan, weet ik inmiddels. Voor een ander is het misschien makkelijk te bedenken dat er niks fout kan gaan, maar het is moeilijk uit te leggen wat de angst voor falen - iets niet goed te doen - met je kan doen. En hoe hoger de verwachtingen, hoe groter de kans dat je het gevoel hebt dat je niet aan deze eisen kunt voldoen en hoe eerder je het gevoel van falen ervaart. De vraag is dus eigenlijk met welke verwachting ga je ergens in? Moet een auditie echt foutloos verlopen? 

Hoe kun je wél relaxt een auditie (of sollicitatie, date, of wat voor spannende gebeurtenis dan ook waar verwachtingen bij om de hoek komen kijken) in gaan? Het idee van iets nieuws aangaan is dat je datgene nog niet volledig kent of kunt. En als het aankomt op iets nieuws leren kun je twee verschillende mindsets. Die manier van denken noemen ze ook wel de 'fixed-mindset' en de 'groei-mindset'. Kortgezegd komt de fixed-mindset neer op 'ZIE JE WEL, JE KUNT HET NIET HE'. Je hebt vaak last van het stemmetje dat je zegt 'ik moet geen fouten maken', 'ik moet slim/goed overkomen want ik wordt beoordeeld', 'ik moet eerst dit weten om het goed te kunnen doen'. Als je kunt denken vanuit een groei-mindset klinkt het meer als 'he, je kunt dit nog niet, je bent het aan het leren', 'ik vraag iemand om hulp' etc. Na het lezen van deze zinnen is het vast goed voor te stellen hoe beide mindsets jouw gedrag en gevoel op een fijne of minder fijne manier kunnen beïnvloeden. 

Net als toen tijdens die auditie zit de fixed-mindset mij soms nog in de weg. Maar zoals de groei-mindset mij leert: 'al vind ik het nog lastig, ik ben op de goede weg'. Dus of de angst om het niet goed te doen er nog af en toe nog is of niet, we blijven we in beweging.  (Dans)pasje voor (dans)pasje. 

Mocht je het interessant vinden, het volgende filmpje laat zien hoe de manier waarop gedrag of inzet beloond wordt bij kinderen kan leiden tot het ontwikkelen van een groei- of fixed mindset: https://www.youtube.com/watch?v=oFZAxX2ALUE.